Andrzej

Święty Andrzej Apostoł

Św. Andrzej Apostoł – określany również przydomkiem Protokleros, co znaczy „pierwszy powołaniem”, był jednym z dwunastu uczniów Jezusa oraz bratem św. Piotra. Data jego narodzin nie jest znana, natomiast śmierć szacuje się ok. 70 r.

Żywot świętego Andrzeja

Betsaida nad Jeziorem Galilejskim to miejsce pochodzenia św. Andrzeja. Mieszkał on w Kafarnaum wraz z teściową swojego brata – św. Piotra. Zajmował się rybołówstwem, jednak jego niestrudzona wola poznania prawdy zaprowadziły go do Jana Chrzciciela, którego początkowo był uczniem. To właśnie Jan Chrzciciel przyprowadził św. Andrzeja do Jezusa, który wraz z św. Piotrem już przy nim pozostał.

Jak zginął św. Andrzej?

Święty Andrzej określany jest mianem męczennika. Poniósł śmierć krzyżową na skutek szerzenia nauki Jezusa Chrystusa. Został ukrzyżowany głową w dół na krzyżu w kształcie litery X. Fakt, iż Jezus umarł w ten sam sposób był dla niego powodem do dumy. Mękę św. Andrzeja Apostoła przedstawiają apokryfy powstałe na przestrzeni III i IV wieku.

Relikwie św. Andrzeja

Relikwie św. Andrzeja Apostoła obecnie spoczywają w Patras na Peloponezie. Wcześniej jednak był złożony w Konstantynopolu, następnie w pobliżu Neapolu, aż w końcu w Rzymie, gdzie papież Paweł VI ostatecznie zadecydował, aby relikwie wróciły na Peloponez, gdzie św. Andrzej poniósł męczeńską śmierć.

Szczątki św. Andrzeja znajdują się również w kościołach pod Neapolem, w Szkocji, a także w Polsce – w Ekumenicznym Sanktuarium św. Andrzeja Apostoła w Warszawie, w bazylice w Olkuszu a także
w Nawarzycach.

Kult św. Andrzeja

Kult św. Andrzeja w Polsce objawia się głównie w budowlach pod jego wezwaniem, które powstały w okresie od XI do XVI wieku. Są to kościoły przede wszystkim na Śląsku i w Wielkopolsce. Święty czczony jest również w Cerkwi prawosławnej oraz w katolickich kościołach wschodnich.

Święty Andrzej patron

• narodów słowiańskich,
• państw i krain takich jak: Szkocja, Grecja, Hiszpania, Rosja, Niderlandy, Niemcy, Burgundia, Bitynia, Prusy, Szlezwik, Luksemburg,
• miast: Neapol, Pont, Agde, Mantua, Baeza, Bordeaux, , Brugia, Hanower, Brescia, Orange, Pesaro, Rawenna i Rochester,
• małżeństw, rybaków, podróżujących, rycerzy i rzeźników.

Za jego wstawiennictwem modlą się również osoby zakochane, starające się o potomstwo, jak i te które mają problemy matrymonialne.

Daty obchodów święta św. Andrzeja:

• 30 listopada – święto liturgiczne Andrzeja Apostoła obchodzone w kościele katolickim oraz anglikańskim i ewangelickim,
• 9 maja – święto przeniesienia szczątków obchodzone w Anglii i Szkocji.

Święty Andrzej czczony jest również w cerkwi prawosławnej, gruzińskim kościele prawosławnym a także w kościele ormiańskim i koptyjskim kościele ortodoksyjnym.

Święty Andrzej Bobola

Święty Andrzej Bobola – urodzony 30 listopada 1591 r. w Strachocinie k. Sanoka, zm. 16 maja 1657 r. w Janowie Poleskim. Święty kościoła katolickiego, jezuita, misjonarz, męczennik, jeden z patronów Polski.

Żywot św. Andrzeja Boboli

Pochodził z Małopolski, ze szlacheckiego rodu,  pieczętującego się herbem Leliwa. Jego ojciec był dzierżawcą sołectwa strachocińskiego, które wchodziło w skład tamtejszych dóbr królewskich.

Jego edukacja rozpoczęła się w roku 1606 w Braniewie, gdzie studiował w szkole jezuickiej do 1611 r. Następnie wstąpił do tegoż zakonu i rozpoczął nowicjat w Wilnie. Jego Mistrzem – spowiednikiem w tym czasie był ks. Wawrzyniec Bartilius – jezuita, filozof i teolog. Śluby zakonne złożył 31 lipca 1613 r., natomiast 12 marca 1622 r. otrzymał święcenia kapłańskie.

Edukację kontynuował na Uniwersytecie Wileńskim, w latach 1613–1616 studiował filozofię, następnie od 1618–1622 r. na tej samej uczelni zgłębiał teologię.

Święty Andrzej Bobola przez rok był rektorem kościoła w Nieświeżu (lata 1623–1624). Tam, wspólnie z księciem Albrychtem Stanisławem Radziwiłłem działał na rzecz uznania przez Króla Polski Matki Bożej – Królową Polski. Dążenia te okazały się skuteczne i wypełniły 1 kwietnia 1656 r. we Lwowie.

Święty Andrzej Bobola był też spowiednikiem i kaznodzieją. Funkcje te pełnił w latach 1624–1630 w kościele św. Kazimierza w Wilnie. W późniejszym czasie służył również jako doradca i prepozyt we wspomnianym kościele.

2 czerwca 1630 r. to data, kiedy  św. Andrzej  Bobola złożył profesję (ślubowanie) czterech ślubów zakonnych w kościele św. Kazimierza w Wilnie. Następnie objął funkcję superiora – przełożonego domu zakonnego w Bobrujsku, było to w latach 1630–1633. Pracował również w Płocku ( w latach 1633–1636 i 1637–1638), pełnił tam rolę kaznodziei i prefekta kolegium. Kaznodzieją był także w Warszawie  w latach 1636–1637. Kolejne cztery lata (1638–1642) spędził w Łomży, będąc doradcą rektora, kaznodzieją i dyrektorem szkoły humanistycznej. W okresie od 1642–1646 roku przebywał w Pińsku i okolicach, tam prowadził rozwiniętą działalność ewangelizacyjną. Następnie, w latach 1646–1652 ze względów zdrowotnych przebywał w Wilnie przy kościele św. Kazimierza, gdzie głosił kazania i prowadził wykłady oraz misje. Ostatecznie wrócił na ziemię pińską. Podjął szeroko zakrojoną ewangelizację, dzięki swoim działaniom znany jest jako Apostoł Pińszczyzny lub Apostoł Polesia.

Jak zginął św. Andrzej Bobola?

Święty Andrzej Bobola zginął śmiercią męczeńską w obronie wiary.
Kozacy, którzy w konsekwencji Powstania Chmielnickiego wkroczyli do Janowa Poleskiego 16 maja 1657 r. schwytali św. Andrzeja Bobolę i traktowali go jako wroga politycznego z powodu nawracania ruskiej ludności prawosławnej na katolicyzm. Oprawcy dopuścili się strasznych tortur wobec świętego; zdarto z niego suknię kapłańską, zaprowadzono pod płot, przywiązano do słupa i zaczęto bić nahajami tak, aby wyrzekł się wiary. Następnie Kozacy ucięli świeże gałęzie wierzbowe, upletli z nich koronę podobną do Chrystusowej i włożyli ją na głowę świętego oraz zaczęli go policzkować, aż wybili mu zęby. Kolejne bestialskie zachowania polegały na wyrywaniu paznokci i zdzieraniu skóry z górnej części jego ręki. Odwiązali go i okręcili sznurem, a dwa jego końce przymocowali do siodeł.  Św. Andrzej musiał biec za końmi, popędzany kłuciem lanc, a oprawcy dodatkowo torturowali go szablami, raniąc mu palce, nogę oraz przekłuwając oko. Koniec tortur miał miejsce w rzeźni miejskiej, gdzie rozłożono go na stole i zaczęto przypalać ogniem. Na miejscu tonsury wycięto mu ciało na głowie do kości, na plecach natomiast skórę w formie ornatu, rany posypano sieczką oraz odcięto mu nos, uszy i wargi. Kiedy z bólu i jęku św. Andrzej wzywał imiona Jezusa i Maryi, zrobiono mu otwór  w karku, wyrwano  język oraz grubym szydłem rzeźniczym podziurawiono lewy bok. Potem jego ciało szarpane konwulsjami powieszono twarzą do dołu. Katusze trwały około dwóch godzin, po których uderzeniem szabli w szyję dowódca oddziału zakończył jego nieludzkie męczarnie, powodując śmierć św. Andrzeja.

Po męczeńskiej i heroicznej śmierci święty Andrzej Bobola nie dał o sobie zapomnieć. Ukazywał się w widzeniach wielu osobom, m.in. 16 kwietnia 1702 r. ks. Marcinowi Godebskiemu SJ, rektorowi kolegium jezuickiego w Pińsku, a później także zakrystianinowi podpowiadając, aby szukano jego ciała, pochowanego w kościelnej krypcie. Ukazał się też dominikaninowi o. Alojzemu Korzeniowskiemu OP w Wilnie, przepowiadając w wizji zmartwychwstanie Polski, było to w 1819 roku.

Kult św. Andrzeja Boboli

Proces beatyfikacyjny św. Andrzeja Boboli rozpoczął się w 1712 r. Zabiegali o to o. Marcin Godebski SJ, Aleksander Wyhowski – biskup łucki oraz generał jezuitów Michał Anioł Tamburini SJ, natomiast prokuratorem w procesie beatyfikacji mianowano profesora teologii ks. Jakuba Staszewskiego SJ. Proces beatyfikacyjny przeciągał się, a następnie uległ zwłoce na skutek kasaty zakonu jezuitów w 1773 r. i rozbiorów Polski. Do wznowienia procesu beatyfikacyjnego doszło w 1826 r., a nowym postulatorem został ks. Rajmund Brzozowski SJ. 24 czerwca 1853 r. papież Pius IX wydał uroczysty dekret, który zezwalał na beatyfikację męczennika, uznając tym samym cudowne uzdrowienia dzieci, których dokonał św. Andrzej Bobola: Jana Chmielnickiego, Marianny Florkowskiej i Katarzyny Brzozowskiej. 30 października 1853 r. to data beatyfikacji św. Andrzeja, która miała miejsce w bazylice św. Piotra w Rzymie.

Następnym etapem do świętości była kanonizacja. 16 marca 1937 r. papież Pius XI uznał cudowne uzdrowienia Idy Henryki Turnau i zakonnicy ze Zgromadzenia Służebniczek NMP Niepokalanie Poczętej -Alojzy Dobrzyńskiej ABMV, a 17 kwietnia 1938 r. w święto Zmartwychwstania Pańskiego kanonizował św. Andrzeja Bobolę w Rzymie 16 maja 1957 r. Dodatkowo, w trzechsetną rocznicę śmierci św. Andrzeja Boboli papież Pius XII promulgował wychwalającą męczennika encyklikę Invicti athletae Christi.

Oprócz budowli sakralnych na pamiątkę męczeńskiej śmierci św. Andrzeja Boboli postawiono również krzyż w Janowie Poleskim.

Relikwie św. Andrzeja Boboli

Ciało św. Andrzeja Boboli początkowo spoczywało w Połocku, gdzie otaczano było kultem i czcią. W 1922 r. bolszewicy zabrali je jako „osobliwość” (ze względu na dobry stan mumifikacji) do Gmachu Higienicznego Wystawy Ludowego Komisariatu Zdrowia. We wrześniu 1923 r. przedstawiciele Papieskiej Komisji Ratowniczej – amerykańscy jezuici Edmund Walsh i Leonard Gallagher, w towarzystwie podsekretarza stanu Komisariatu Spraw Zagranicznych i trzech członków Czeka udali się do budynku Higienicznej Wystawy Ludowego Komisariatu Zdrowia. Tam na zapleczu wystawy w rupieciarni odnaleźli szczątki Andrzeja Boboli. Ciało błogosławionego, w specjalnym relikwiarzu umieszczono najpierw na statku „Cziczerin” w Odessie, który dopłynął do Konstantynopola, a następnie na statku „Carnero”, którego celem było Brindisi. Do Rzymu relikwie dotarły w dzień Wszystkich Świętych 1923 r.

Ostatecznie jednak ciało św. Andrzeja Boboli 8 czerwca 1938 r. dotarło do Polski. Od 17 czerwca 1938 r. znajduje się w Warszawie. 13 maja 1989 r. złożono je w nowo wybudowanym Sanktuarium św. Andrzeja Boboli przy ul. Rakowieckiej, przy którym 16 maja 2007 r. utworzono muzeum poświęcone jego pamięci.

Święty Andrzej patron

• Polski – W kwietniu 2002 r. watykańska Kongregacja Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, na skutek inicjatywy Prymasa Polski kard. Józefa Glempa, nadała św. Andrzejowi Boboli tytuł drugorzędnego patrona Polski. Uroczystego ogłoszenia św. Andrzeja Boboli patronem Polski dokonał kard. Józef Glemp w Warszawie podczas Mszy świętej w sanktuarium ojców jezuitów, 16 maja 2002 r. Św. Andrzej Bobola żył w niespokojnych czasach na przełomie XVI i XVII w.  w Europie, która rozdarta była podziałami religijnymi i politycznymi. Wojny religijne były wtedy codziennością, a Bóg i Kościół wykorzystywany był do osiągania politycznych wpływów. Bardzo wielu wiernych siłą zostało wcielonych do Cerkwi, jednak powracali oni z powrotem do wspólnoty Kościoła Katolickiego. Jednym z głównych promotorów nawróceń na Polesiu był właśnie św. Andrzej Bobola. W trakcie jednego z objawień przepowiedział on również zmartwychwstanie Polski – jego patronat jest zatem jak najbardziej uzasadniony,
• metropolii warszawskiej,
• archidiecezji białostockiej i warmińskiej,
• diecezji drohiczyńskiej, łomżyńskiej, pińskiej i płockiej,
• kolejarzy.